หลังจากทาง Sony เปิดเผยเครื่องเล่นวิดีโอเกมตัวใหม่ของตนอย่าง PlayStation 5 แน่นอนว่าเท่าที่เราทราบดีคือเครื่องเล่นดังกล่าวประสบความสำเร็จทั้งในทางรายได้และคำวิจารณ์ แต่ก็มีกระแสบางส่วนที่รู้สึกไม่ค่อยชอบใจกับสีของกรอบหน้าเครื่องสักเท่าไร ประกอบกับตัวกรอบสามารถถอดเปลี่ยนเองได้ ทำให้เกิดลู่ทางแก่ผู้ผลิตหัวใสซึ่งเป็นบุคคลภายนอกที่ไม่ใช่ทาง Sony เอง ทำการผลิตตัวกรอบหน้าเครื่องเพื่อตอบสนองความต้องการเหล่านั้น เรารู้จักเขาในนาม dbrand

dbrand เป็นบริษัทเอกชนมีภูมิลำเนาในประเทศแคนาดา โดยมีขอบวัตถุประสงค์ทางบริษัทเกี่ยวกับการผลิตและจำหน่ายอุปกรณ์เสริมของโทรศัพท์มือถือ เครื่องเล่นวิดีโอเกม และอุปกรณ์เทคโนโลยีอื่นๆ ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นกรอบเครื่อง แผ่นกันรอยเครื่อง ฟิล์มกันรอยหน้าจอ และเคสกันรอย (จริงๆ มีขายหน้ากากด้วยนะ เอากับเขาสิ)

จุดเริ่มต้น Darkplates

ฟังดูปกติ ไม่มีอะไรน่าสนใจ แต่ปัญหาของเรื่องราวทั้งหมดทั้งมวลเกิดขึ้นในวันที่ 12 กุมภาพันธ์ ปี 2021 ทาง dbrand ประกาศผลิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์นามว่า Darkplates กรอบหน้าเครื่องของ PlayStation 5 โดยมีรูปลักษณ์เป็นสีดำด้านทั่วทั้งชิ้น ซึ่งประเด็นที่ทำให้เรื่องราวโด่งดังก็คือความร้ายกาจทางอารมณ์ขันของ dbrand ทั้งบอกว่า “99.98% ของมนุษย์บนโลกนี้ล้วนติดตั้งเจ้า Darkplates เองได้อยู่แล้ว” นั้นยังเป็นเพียงน้ำจิ้ม ความแสบคือ dbrand ยังกล่าวอย่างท้าทายอีกว่า “เอาดิ เอาเลย ก็ฟ้องดิค้าบ” รวมถึงการออกแบบผิวสัมผัสที่มีสัญลักษณ์ สามเหลี่ยม, วงกลม, กากบาทและสี่เหลี่ยม ซ่อนเอาไว้แบบดัดแปลงให้มีความแตกต่างจากต้นฉบับ ล้อกับการออกแบบ PlayStation 5 ที่มีผิวสัมผัสซึ่งมีด้วยเครื่องหมายดังกล่าวเช่นเดียวกัน ที่ตัวเครื่องและก้านจอยควบคุมของ PlayStation 5 พร้อม dbrand แนบทิ้งท้ายไว้ประมาณว่า 

“ถูกกฎหมายจริงจริ๊ง - ตอนคุณมองไปยังพื้นผิวเล็กๆ ในกรอบ คุณเห็นไรปะ? ถ้าคำตอบของคุณคือ ‘ก็อาจจะเหมือนมั้ง แต่เละเทะกว่าของต้นฉบับวะ’ โป๊ะเชะ คุณคงเป็นหนึ่งในทีมทนายของพวกเราแล้วละ” 

การเคลื่อนไหวของ Sony Interactive Entertainment (SIE)

โดยสินค้า Darkplates มีการจัดจำหน่ายปกติ แถมขายดีเสียด้วย จนถึงวันที่ 16 ตุลาคม ปี 2021 ทาง dbrand ระงับการจำหน่าย Darkplates ซึ่งอาจมีเหตุผลจากการที่พวกเขาได้รับจดหมายแจ้งเตือนให้งดเว้นการกระทำการ (C&D letter หรือเรียกเต็มๆ ว่า cease-and-desist letter) จากทาง Sony มิฉะนั้นจะดำเนินการตามกฎหมายจนถึงที่สุด จดหมายมีความยาว 7 หน้ากระดาษ ถูกปิดวันที่เขียนและส่ง ซึ่งมีใจความสำคัญดังนี้

ในช่วงต้นของจดหมาย ทาง Sony อ้างสิทธิในเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาเกี่ยวกับเครื่องหมายการค้าที่พวกเขาได้จดทะเบียนไว้ และมีสิทธิโดยเด็ดขาดแต่เพียงผู้เดียว มีเนื้อความบางส่วนที่น่าสนใจอย่าง

“...จดหมายฉบับนี้เขียนขึ้นจากการกระทำที่ไม่ได้รับอนุญาตของ dbrand ในทรัพย์สินทางปัญญาของ SIE เนื่องจากการขายกรอบเครื่องในประเทศสหรัฐอเมริกา แคนาดา และทั่วโลก...” 

“...ทาง SIE เป็นเจ้าตลาดในด้านวิดีโอเกมมา 24 ปี ทั้งการจำหน่ายเกม เครื่องเกม และอุปกรณ์เสริมภายใต้เครื่องหมายการค้า PlayStation ไม่จำกัดเพียง PLAYSTATION, PS, PS4 และ PS5 ยังรวมถึง เครื่องหมาย PlayStation Family และ โลโก้รูปทรง PlayStation...”

“...ทางลูกความของเราก็ได้จดทะเบียนเครื่องหมายการค้าในสหรัฐและทั่วทั้งโลก…ซึ่งเป็นหลักฐานการมีอยู่ในสิทธิเด็ดขาดของ SIE ในการใช้เครื่องหมายการค้า...”

ต่อมาในจดหมายกล่าวถึงการกระทำของ dbrand ที่เป็นการละเมิดกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา

“SIE รับทราบถึงการที่ dbrand โฆษณาและจัดจำหน่ายอุปกรณ์เสริม ซึ่งสร้างความกังวลให้กับลูกความของเรา ประการแรก dbrand จำหน่ายกรอบเครื่อง PS5 (ทั้งรูปทรงตัวเครื่องรุ่นธรรมดาและรุ่นดิจิตอล) ซึ่งเป็นการทำซ้ำการออกแบบผลิตภัณฑ์อันได้รับการคุ้มครองของ SIE ไม่ว่ากรอบเครื่องที่ใช้รูปแบบจากรูปทรงผลิตภัณฑ์ PS5 ของลูกความเรา หรือรูปทรงอื่นใกล้เคียง และถูกผลิตพร้อมจำหน่ายโดยไม่ได้รับอนุญาตจาก SIE ซึ่งเป็นการฝ่าฝืนสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาของลูกความในการออกแบบอย่างชัดเจน"

“ประการที่สอง dbrand จำหน่ายแผ่นกันรอยที่มีลวดลายเครื่องหมาย PlayStation Family บริษัทของคุณไม่อาจจำหน่ายผลิตภัณฑ์ที่มีลวดลายที่ไม่ได้รับอนุญาตซึ่งเป็นเครื่องหมาย PlayStation Family ของลูกความเรา...”

“ประการที่สาม dbrand สร้างโลโก้รูปทรง PlayStation ที่มีชื่อเสียงของ SIE ในฉบับของตัวเอง และแสดงออกว่าลวดลายดังกล่าวเป็นโลโก้อิสระบนเว็บไซต์ของตน…แน่นอนว่า dbrand ยอมรับว่าการออกแบบดังกล่าว ‘เละเทะกว่า’ เครื่องหมายการค้าที่ได้รับการคุ้มครองของ SIE และรับทราบว่าโลโก้รูปทรง PlayStation ทั้งเป็นที่มักคุ้นกับฐานลูกค้าของ dbrand และโด่งดังเพียงพอที่จะถูกเรียกว่า “รูปทรงบนปุ่มกดของ PlayStation คลาสสิค...”

“ประการที่สี่ dbrand ใช้เครื่องหมาย PlayStation ภายในชื่อสินค้าซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ร่วมของ SIE เอง บริษัทคุณเสนอขายอุปกรณ์ที่แสดงออกว่าเป็น ‘Sony PS5 Skins & Wraps ’, ‘PS5 Faceplates’, ‘PlayStation 5 Skin’ และ ‘Sony PS4 Pro Skins & Wraps’ แน่นอนว่า dbrand ไม่ได้จำหน่าย ‘Sony PS5 Skins’ หรือ ‘Sony PS4 Wraps’ อย่างไรก็ดี dbrand ครอบครองผลิตภัณฑ์ที่ถูกผลิตโดยไม่ได้รับอนุญาตหรือควบคุมจาก SIE การใช้เครื่องหมายการค้าของลูกความเราในนามผลิตภัณฑ์ของ dbrand อาจทำให้ผู้บริโภคเชื่อว่าผลิตภัณฑ์ของ dbrand ได้รับอนุญาตจาก SIE เมื่อไม่ได้รับอนุญาต การกระทำดังกล่าวเป็นการฝ่าฝืนสิทธิทางเครื่องหมายการค้าของ SIE”

ในส่วนสุดท้ายของจดหมายกล่าวถึงเหตุที่ SIE ต้องออกมาปกป้องทรัพย์สินทางปัญญาของตน ซึ่งเป็นการพรรณนาถึงเหตุผลตามเจตนารมณ์ของกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาเรื่องเครื่องหมายการค้า เครื่องหมายการค้ามีขึ้นเพื่อให้ผู้บริโภคหรือผู้รับบริการทราบถึงแหล่งที่มาของสินค้าหรือบริการ ผู้บริโภคสามารถไว้ใจและคาดหวังในคุณภาพของสินค้าหรือบริการที่ตนจะได้รับ การที่ผู้อื่นซึ่งไม่ใช่เจ้าของสิทธิเครื่องหมายดังกล่าวนำไปใช้ ย่อมส่งผลเสียถึงทั้งตัวเจ้าของเครื่องหมายการค้าเองรวมถึงตัวผู้บริโภค 

นอกจากนั้นยังมีการระบุว่า dbrand ฝ่าฝืนกฎหมายเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญาบทบัญญัติใดบ้าง และประเด็นที่สำคัญคือแจ้งให้หยุดผลิตและจัดจำหน่ายสินค้าข้างต้น

“1. ระงับการตลาดและการโฆษณาโดยทันทีและถาวร และระงับการจำหน่ายทั่วทั้งโลกสำหรับกรอบหน้าเครื่องที่ใช้รูปทรงของกรอบ PS5 หรืออย่างอื่นที่ใกล้เคียง รวมไปถึงโดยไม่จำกัดเพียงยังกรอบหน้าเครื่องทุกแบบที่ขายในนาม dbrand.com”

“2. ระงับการตลาดและการโฆษณาโดยทันทีและถาวร และระงับการจำหน่ายทั่วทั้งโลกสำหรับสินค้าหรือบรรจุภัณฑ์ที่มีเครื่องหมาย PlayStation Family, เครื่องหมายรูปทรงที่ถูกดัดแปลง (ลายที่ dbrand บอกเละเทะกว่าของต้นฉบับนั่นแหละ), เครื่องหมาย PlayStation อื่น ๆ หรืออะไรก็ตามที่เป็นเครื่องบ่งชี้ของ SIE”

“3. ระงับการตลาดและการโฆษณาโดยทันทีและถาวร และระงับการจำหน่ายทั่วทั้งโลกสำหรับการใช้เครื่องหมาย PlayStation Family, เครื่องหมายที่มีความใกล้เคียง และเครื่องหมายอื่น ๆ, ตราผลิตภัณฑ์หรือเครื่องบ่งชี้ที่เกี่ยวข้องกับ SIE หรือกิจการในเครือ รวมไปถึงโดยไม่จำกัดเพียงชื่อผลิตภัณฑ์”

พร้อมทิ้งท้ายตามธรรมเนียมปฏิบัติว่าหาก dbrand ไม่ให้การร่วมมือเต็มที่หรือจงใจดึงช้าในการตอบกลับ ทาง SIE จะดำเนินคดีให้ถึงที่สุดเพื่อปกป้องสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญา

ผ่านไปไม่กี่วัน การปรากฏตัวของ Darkplates 2.0

ต่อมา วันที่ 16 ตุลาคม 2021 ทาง dbrand ออกมาเคลื่อนไหวทาง Reddit หลังจากได้รับจดหมายดังกล่าว พวกเขาแถลงว่าพวกเขาไม่ได้ทำการฝ่าฝืนกฎหมายอย่างทางที่ SIE กล่าวหาแต่อย่างใด และหลังจากนั้นเพียง 2 วัน dbrand เปิดตัว Darkplates 2.0 พร้อมคำโปรยว่า “รุกฆาตวะ พี่ทนาย” ซึ่งตัว 2.0 เป็นรุ่นดัดแปลงจากรุ่นแรก โดยมีรายละเอียดตามที่ dbrand ไว้ดังต่อไปนี้

“ล้ำๆ มนๆ …” “ขาดทุนคือกำไร” “ลองคิดดูนะ คุณเป็นองค์กรมูลค่า 15,000,000,000,000 เยน แต่เจียดตังค์เพียงหยิบมือมาออกแบบเครื่องเล่นเกมยุคหน้าเนี่ยนะ บริษัทเอกชนที่ดำเนินการกิจการด้วยหุ่นกระป๋องทาสีดำให้ โลกล้วนปลื้มปริ่ม คุณโกรธจัด คุณเอาความหงิดไปลงกับทีมทนาย พี่ทนายมีไรให้ทำแล้วแหละ ทีนี้พอโดนขู่ฟ้องงี้ หุ่นกระป๋องก็แก้งานใหม่สิ จริงๆ ก็หาตังค์มาขึ้นศาลด้วยอะนะ ต้องบอกอีกปะว่าเราหั่นมุมเครื่องทิ้งไปแล้ว ยินดีด้วยจ้า”

“เพิ่ม (หลาย) รู...” “ให้แฟนๆ ได้พักหายใจบ้างเหอะ” “ได้เวลาคำถามฟิสิกส์แล้วหนูๆ หนูคิดว่าออกซิเจนไหลผ่านแผ่นพลาสติกบางสามมิลได้ไหม? ถ้าตอบว่า ‘มั่ยงับ’ ยินดีด้วย หนูได้รับเลือกให้เป็นนักวิทยาศาสตร์เอกการพัดลมคนต่อไป (และคนเดียว) ของพวกเรา เป็นสายงานที่เสี่ยงอยู่นะ แต่คุณต้องบอกเราให้ได้ อย่างเช่น ‘พวกเอ็งต้องเพิ่มช่องให้กับ Darkplates บ้าง’ ก่อนจะเกิดอุบัติเหตุทางอุตสาหกรรมสุดสยอง ก็คุ้มอยู่นะ”

“พัฒนาด้านความคูล...” “อย่างคูล ตอนทำงานคูลกว่า” “ตอนที่คุณอ่านย่อหน้าก่อน เราได้เจอร่างนักวิทยาศาสตร์เอกการพัดลมแล้ว สักช่วงนี้แหละระหว่างตอนที่คิดเลขอยู่และเดินอย่างผลีผลามเข้าไปในใบมีดพัดลมเล่มโต เขาบอกเราว่าเครื่องคอนโซลของคุณเย็นขึ้นเพราะช่องที่เราเพิ่มไป เรารู้สึกขอบคุณอย่างสุดซึ้งต่อนักวิทยาศาสตร์เอกการพัดลมคนนั้นและแสดงความเสียใจอย่างยิ่งยวดกับครอบครัวของเขา ถ้าครอบครัวของเขาอยากจะฟ้องเรากับการตายที่ผิดธรรมชาติ ไปต่อแถวจ๊ะ”

“หลีกเลี่ยงการขึ้นโรงขึ้นศาล...” “ขอบคุณนะ Sony” “คุณพอนึกออกปะว่าเรากว่าเราต้องไปพบทนายกี่คนจนกว่าเราจะเจอทนายที่รับทำคดี Darkplates เราจะใบ้ให้นะ คำตอบมันนอนแน่นิ่งอยู่ใต้ทะเลสาบ Ontario แล้วปรากฏว่าทนายใหม่ของเราทำได้ทั้งคดีฆาตกรรมและคดี Darkplates แต่ถ้าไม่ละก็ เราอาจจะต้องติดอยู่ในคุกที่มีความปลอดภัยขึ้นสูงสุดจนถึงสิ้นปี แต่อย่างน้อยเครื่องเพลย์ 5 ของพวกคุณอาจจะเป็นดีไซน์เดิมอย่างปฏิเสธไม่ได้”

“บุกดาวอังคาร...” เรามักอวดว่ากล่องของ Darkplates 1.0 คือ ‘จุดสุดยอดของวิทยาศาสตร์เอกการทำกล่อง’ ถามว่าคุณจะทำอะไรถ้าคุณไปถึงจุดสุดยอดแล้ว? คำตอบก็โคตรชัด ก็ไปให้สุดกว่านี้สิ เรายินดีที่จะประกาศให้ทราบทั่วกันว่าเราส่งนักวิทยาศาสตร์เอกการทำกล่องไปยังดาวอังคารแล้ว ใช้เวลาสักพักหน่อยนะ สำหรับการทดแทนคนเก่าที่เพิ่งหลับไม่ตื่นฟิ้นไม่มี จากการเดินทางแบบไปแล้วไปลับ แต่ให้ผลลัพธ์มันบ่งบอกแล้วกัน”

“สัมผัสเย้ายวนใจ...” “Darkplates เจอ Lightstrips หน่อย” “โหถ้าคุณอ่านจนถึงขนาดนี้แล้วยังไม่กดซื้ออะไรเลย คุณคงเป็นทนายสินะ ข่าวดีสำหรับเรา ข่าวร้ายสำหรับคุณ อาจจะไม่มีสิทธิบัตรอะไรเพิ่มเติมอีกแล้วสำหรับไฟ lightstrip แบบ LED แผ่นกันรอยกลางเครื่อง หรือเฉดสีของ Darkplates 2.0 แบบใหม่ยกเซต อ่า ถ้าเราคิดผิด ส่งจดหมายเตือนมาอีกเดะ”

โดย dbrand จำหน่ายทั้งรุ่นใส่แผ่นและรุ่นดิจิตอล ราคากรอบทั้งสองรุ่น ปัจจุบันจำหน่ายในราคา 59.05 USD (ราคาต้น 69.05 USD) มีการกำหนดส่งไว้ 4 รอบ ปัจจุบัน คือรอบที่ 3 ส่งภายในเดือนมกราคม ปี 2022

• มีสีให้เลือก 3 สี ได้แก่ สีดำ สีเทา และสีขาว
• (ตัวเลือกเสริม) แผ่นกันรอยกลางเครื่องมีให้เลือก 5 แบบ เพิ่มเงิน 9.95 USD (จากราคาต้น 19.95 USD)
• (ตัวเลือกเสริม) ไฟ lightstrip ซ้ายและขวา มีให้เลือก 9 สี เพิ่มเงิน 4.95 USD ต่อดวง (จากราคาต้น 5.95 USD) สามารถเลือกเพิ่มไฟได้ทั้ง lightstrip สองดวง หรือแค่ดวงเดียว ข้างไหนก็ได้ตามต้องการ

ปัจจุบันยังไม่มีการเคลื่อนไหวใด ๆ ของ SIE กับกรณี Darkplates 2.0 ซึ่งทางเราจะติดตามสถานการณ์ต่อไป และจะมานำเสนอข้อมูลเพิ่มเติมหากมีการเคลื่อนไหวของทั้งสองฝ่าย

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

• https://gizmodo.com/dbrand-dares-sony-to-sue-over-its-new-black-faceplates-1846258088

• https://www.theverge.com/2021/2/12/22279685/matte-black-ps5-faceplates-on-sale-dbrand-sue-us-sony

• https://www.theverge.com/2021/3/1/22306874/dbrand-ps5-darkplates-matte-black-hands-on-review

• https://www.theverge.com/2021/10/16/22728936/dbrand-pulls-ps5-darkplates-from-sale-sony-threatens-legal-action

• https://kotaku.com/sony-threatens-dbrand-with-legal-action-over-ps5-plates-1847881873

• https://www.theverge.com/22733642/dbrand-new-ps5-darkplates-sony-legal-threats